De HSP-man
Of meer mannen dan vrouwen de combinatie HSP en HSS hebben, is niet onderzocht, maar is wel aannemelijk omdat mannen vaker sensatiezoekers zijn dan vrouwen, bleek uit een meta-studie van de Amerikaanse neuropsycholoog Catharine Cross.
Volgens Tom Falkenstein manifesteert HSP zich bij mannen niet anders dan bij vrouwen. Als je hoogsensitief bent, zijn de kenmerken bij de meeste volwassenen vergelijkbaar.
‘Maar doordat mannen zich er meer voor schamen, gaan zij er meestal wel anders mee om. Ze her- en erkennen het minder snel. En dat kan schadelijk zijn. Ze gaan vaak stelselmatig over hun grenzen heen of vluchten voor de stress, soms zelfs met overmatig drank- en/of drugsgebruik.’
Weten dat je een HSP-man bent, is volgens Falkenstein heel belangrijk omdat je dan je leefstijl kunt aanpassen, door bijvoorbeeld vaker rust in te bouwen. Maar ook omdat je vanuit dat besef hardnekkige gedragspatronen – altijd sterk willen zijn, je gevoel bagatelliseren, of overal ja op zeggen – kunt doorbreken.
Raoul Vries: ‘Toen ik vastliep en ontdekte dat ik hoogsensitief was, werd ik me pas bewust van mijn gedrag. Ik stond altijd open voor anderen, wilde helpen, paste me aan – dat kostte me bergen energie.
Daarmee ophouden vond ik erg lastig, het hoorde zo bij mij. Nee-zeggen voelde onnatuurlijk en werd niet door iedereen gewaardeerd. Mijn moeder kon niet accepteren dat ik ineens grenzen aangaf. Het leidde tot een tijdelijke breuk tussen ons. Sommige vriendschappen heb ik beëindigd.’
Raoul vaart het best bij een gestructureerd leven. ‘Ik begin de dag met mediteren, rek- en strekoefeningen, ademhalingsoefeningen en een koude douche. En ik moet mijn grenzen goed bewaken.’
Bekijk hier onze HSP retraites
De voordelen van hooggevoeligheid
Uit onderzoek blijkt dat hoogsensitiviteit ook voordelen heeft. HSP’s reageren niet alleen sterker op negatieve, maar net zo goed op positieve prikkels. Zij ervaren bijvoorbeeld kunst, muziek, de natuur en contact met anderen meestal veel intenser, wat bijzonder waardevol kan zijn.
Psychotherapeut Falkenstein: ‘In bepaalde beroepen kan het echt een voordeel zijn. Denk aan een leraar die zijn studenten beter ziet en zo tegemoet kan komen aan wat ze nodig hebben, een schrijver die doordat al zijn zintuigen openstaan beter kan beschrijven hoe iets ruikt en klinkt, maar ook een advocaat die de stemming in een rechtszaal kan gebruiken in de verdediging van zijn cliënt.’
Maar de HSP-man kan zich beter niet te veel identificeren met die gevoeligheid, vindt Falkenstein. ‘Het benadrukt dat ze anders zijn, wat het isolement kan vergroten. En soms straalt er iets van superioriteit vanaf: ik voel meer dan jij en ben dus beter. Hoogsensitiviteit is gewoon een van iemands eigenschappen, en heeft net als andere eigenschappen voor- en nadelen. Zo simpel is het.’
Snel van slag
‘Als HSP-man ben je bang om als aansteller te worden gezien,’ zegt ook Raoul Vries. ‘Daarom kon ik nooit volledig mezelf zijn. Vooral mijn extraverte kant kwam aan bod, omdat die werd gewaardeerd door mijn omgeving.
Toegeven dat dingen zo hard konden binnenkomen, vond ik echt heel lastig. Want zeg nou zelf: wie zit er op een gevoelige man te wachten?
Zeker, een vrouw wil graag een empathische man – in de zin van: zich kunnen inleven in háár. Dat kun je als HSP-man ook heel goed, maar zelf je gevoelens tonen of bijvoorbeeld snel van slag raken, dat voelt voor anderen al snel vreemd en ongemakkelijk.
Mijn vrouw moest er bijvoorbeeld erg aan wennen dat ik emotioneel kan reageren als iets op tv mij raakt. “Ik ben meer de man dan jij,” kon ze soms zeggen. Inmiddels is ze eraan gewend en ze heeft me altijd gesteund.’
Ook onder andere mannen kan een HSP-man het moeilijk hebben. ‘Botte opmerkingen en grove mannengrappen over vrouwen komen bij mij soms echt hard aan,’ vertelt Raoul Vries.
‘Omdat je zo meevoelt met anderen kunnen ook opmerkingen over hen je echt kwetsen. Sinds ik weet wat er met mij aan de hand is, laat ik het minder binnenkomen.’
Het gevoel dat je leeft
Voor Raoul scheelt het dat hij wel van sensatie houdt. ‘Ik ben nieuwsgierig, heb veel energie en wil graag alles uitproberen. Ik hou in dat opzicht van heftig en avontuurlijk leven en dat wordt juist weer als masculien gezien. Het maskeert mijn hoogsensitiviteit wel een beetje.’