Lisa is coach en...
Zij is expert op het gebied van Vak therapie (Drama), Master Leren en Innoveren, Specialist Infant Mental Health en Praktisch Pedagogisch Gezinsbegeleider.
Je hoeft als moeder niet altijd de rots in de branding te zijn
We hebben Eva (39) te gast met haar twee kinderen Jikke (9) en Marloes (7). In eerste instantie twijfelde Eva of een gezinscoachreis iets voor haar en haar kinderen zou zijn. Tijdens het kennismakingsgesprek hebben Martin (coach) en ik Eva daarom ruimte gegeven om haar behoeften en mogelijkheden te verkennen. Wij vinden het belangrijk dat ze weloverwogen een keuze kan maken die bij haar past.
Een gezinscoachsreis als één van de wegen naar Rome
Er zijn in onze optiek meerdere wegen die naar Rome leiden en er zijn niet zozeer goede of foute wegen. De vraag is veel meer: welke route past bij, in dit geval, Eva? Het kennismakingsgesprek is wat ons betreft vooral bedoeld om wederzijdse verwachtingen op elkaar af te stemmen en zicht te krijgen op een geschikte werkwijze.
We stellen vragen als: ‘Wat hoop je te bereiken met een gezinscoachreis op Tenerife? Hoe kunnen we jou daarbij ondersteunen? Wat past bij jou en de kinderen?’ Tijdens het kennismakingsgesprek geeft Eva aan dat ze vooral energie op wil doen, dat ze het samen met haar kinderen fijn wil hebben maar dat ze óók graag zelf tot rust wil komen. Ze geeft ook aan dat ze niet weet hoe dat moet. Ze kan zich met regelmaat overvraagd voelen door het appél dat de kinderen op haar doen.
Uit het kennismakingsgesprek komt naar voren dat Eva het leuk vindt om zich te verdiepen in manieren om goed met haar kinderen te communiceren en dat ze vaak het gevoel heeft dat ze tekortschiet als alleenstaande moeder. Ik vraag haar of ze het boek, ‘Het boek waarvan je wilde dat je ouders het hadden gelezen’, kent. “Nee”, dat kent Eva nog niet, het lijkt haar wel interessant om dat te lezen. Ik doe Eva dit voorstel omdat ik denk dat het boek haar kan helpen om zicht te krijgen op het systemische appèl dat zij ervaart als de kinderen een beroep op haar doen.
Stilstaan bij je handelen is vooruitgang
Eva belt twee weken later op. Ze heeft gemerkt dat ze het lezen van het boek waardevol vindt en ze geeft aan dat ze het fijn vindt om te reflecteren op haar opvoedend handelen en tegelijkertijd geprikkeld te worden. Dat was ook mijn hoop toen ik de lees tip meegaf. Ik heb haar in het kennismakingsgesprek ook gevraagd of ze wil stilstaan bij het alleenstaand ouderschap en wat dat voor haar betekent. Ik stel deze vraag om zicht te krijgen op de onderliggende overtuigingen, normen en waarden. Dit zijn invloedrijke aspecten in de opvoeding en daarom óók belangrijk om bij stil te staan.
Door mijn vraag heeft Eva zich gerealiseerd dat ze zich tot nog toe weinig ruimte gegund heeft om hierover na te denken en dat ze zichzelf nóg minder ruimte gegund heeft om stil te staan bij haar eigen gevoelens. Ze is bang dat, als ze deze gevoelens toelaat, ze minder ruimte heeft om er voor haar kinderen te kunnen zijn. Tot nog toe was deze oorzaak-gevolg gedachte voor haar vanzelfsprekend. Maar nu ze het naar mij heeft uitgesproken realiseert ze zich dat het juist belangrijk is dat ze goed voor zichzelf zorgt. Dat betekent meer zelfzorg voor haar behoeften en voor haar emotioneel welbevinden. Ik bevestig Eva dat, als ze uit het standje overleven wil komen en meer wil gaan leven, ze óók ruimte voor zichzelf nodig heeft. In mijn optiek kan dat óók goed zijn voor de kinderen.
Rust als motor
Als we drie dagen onderweg zijn vraag ik Eva om voor op de boot te gaan zitten en even tijd voor zichzelf op te eisen. Ik ben benieuwd of de kinderen Eva ook de ruimte kunnen geven én of het Eva lukt om ook stil te staan bij haar kwetsbare kant. Vandaag maken we een zeiltocht van zo’n drie uur waarbij we dolfijnen of grienden hopen te zien.
Ik breng Eva een glas verse muntthee terwijl ze tegen de mast van de zeilboot zit, zodat ze zich ook lekker en verzorgd voelt. Dat vinden we belangrijk. Een mens kan niet alleen maar sterk zijn. Het is zinvol om te weten welke hulpbronnen Eva zou kunnen aanboren om ook tegemoet te komen aan haar eigen behoeften. Tijdens het varen helpen we Eva een handje bij haar reflectiemoment door Jikke en Marloes bezig te houden. Martin (de schipper) laat ze om de beurt de boot sturen. Er staat heel weinig wind dus we hebben geen zeilen op staan. We varen op de motor en er zijn geen andere boten in de buurt. Hierdoor kunnen de kinderen experimenteren en heeft Eva even tijd voor zichzelf.
Behoefte aan luchtigheid en plezier
Eva voelt zich zó verantwoordelijk voor het welzijn van haar kinderen dat ze zichzelf wegcijfert. Tenminste dat is onze inschatting op basis van het kennismakingsgesprek en de eerste twee dagen die we samen met haar en haar kinderen aan boord doorbrengen. Eva heeft ons verteld dat ze de laatste tijd de puf mist om leuke dingen met haar kinderen te doen. Wij kunnen ons dat wel voorstellen. Eva wil de rots in de branding zijn voor haar kinderen en is daarnaast een duizendpoot. Ze heeft ons verteld hoe ze Jikke in het weekend aanmoedigt op het voetbalveld, dat ze Marloes naar gitaarles en zwemles brengt, én dat ze een zoete inval wil zijn voor vriendjes en vriendinnetjes. We snappen maar al te goed dat dit behoorlijk wat energie, organisatievermogen en creativiteit vraagt. We zien dat het een tweede natuur van Eva is om haar kinderen te ondersteunen en te helpen. Hiermee blijft ze de onderlinge afhankelijkheid echter ook bevestigen. Dit kan de luchtigheid en het plezier van het ouderschap voor Eva in de weg staan.
Samen spelen
Om plezier te bevorderen en tegelijkertijd inzicht te vergroten hebben we de eerste twee dagen een aantal leuke activiteiten met elkaar ondernomen. We zijn gestart met het kinderkwaliteitenspel. Dit zorgde aan het begin van de week voor een goede en fijne start. Eva ondersteunt haar kinderen vaak al op een positieve manier, toch zijn ze niet echt gewend om elkaar complimenten te geven en eigen kwaliteiten te benoemen. Door het gezamenlijke kwaliteitenspel is er ruimte gecreëerd om naar elkaar te luisteren en waardering naar elkaar uit te spreken. Dit heeft in ieder geval al veel energie losgemaakt.
Het maken van het familiewapen op de tweede dag gaf iedereen eveneens een boost. Eva, Jikke en Marloes hebben een gezamenlijk schild getekend met in het midden een groot hart met de letters JEM. Daar omheen hebben ze boeken, muzieknoten, een voetbal, friet, bomen, een auto en donuts getekend. De afbeeldingen representeren de momenten waarop ze zich met elkaar verbonden voelen of waardevolle rituelen met elkaar hebben. Door deze momenten uit te spreken en te verbeelden kunnen ze in de toekomst ook bewust ingezet gaan worden. Als ze op een bepaald moment het gevoel hebben dat ze de verbondenheid missen, kunnen ze naar het familiewapen kijken en een activiteit kiezen om de onderlinge verbondenheid te versterken of weer te herstellen. In het gemaakte familiewapen zitten als het ware ‘tips’ om het goed te hebben met elkaar, ook als dat wat minder vanzelfsprekend lijkt.
Inzicht
Als we op de nieuwe ankerplek aankomen bespreek ik met Eva haar ‘me-time’ ervaring bij de mast. Ze vertelt dat ze het heerlijk vond om alle prettige ervaringen nog eens de revue te laten passeren. Ze vond het ook fijn om bewust te genieten van de zon, de geur en het geluid van de zee en de wind. Wederom is dat precies onze bedoeling. Als Eva bewust stil staat bij de koestermomenten, zal haar dat ook energie geven én het geeft haar mogelijk ook een meer positieve beleving over het verloop van de dag of de dagen. Bovendien krijgt ze hiermee grip op haar gedrag waarmee ze een positieve sfeer kan bevorderen en bestaande patronen kan doorbreken. Eva heeft zich gerealiseerd dat zij ook van haar kinderen mag vragen én verwachten dat ze vaker rekening met haar gaan houden. Natuurlijk is het belangrijk dat ze emotioneel beschikbaar is voor haar kinderen, maar dat betekent niet dat ze geen tijd voor zichzelf op zou mogen eisen.
Experimenteren
Eva geeft aan dat ze de komende dagen wil experimenteren met luisteren naar de behoeften van de kinderen én luisteren naar haar eigen behoeften. Ik zeg tegen Eva dat ze houvast zou kunnen hebben aan de stappen van actief luisteren, het geven van een ik-boodschap en de-geen-verlies-methode van Thomas Gordon. Als coach zet ik deze technieken regelmatig en bewust in. Soms gebruik ik het als voorbeeldgedrag en soms gebruik ik de methode om met een ouder in gesprek te gaan over mogelijke gesprekstechnieken die je als ouder in kunt zetten.
Als Eva vaker ik-boodschappen gaat geven zal ze merken dat ze niet alles alleen hoeft op te lossen. Haar kinderen zullen steeds meer rekening met anderen gaan houden, omdat ze hier meer ervaring in krijgen én omdat Eva het goede voorbeeld geeft. Eva kan enerzijds oefenen met het zowel emotioneel beschikbaar zijn áls het serieus nemen van haar eigen belangen. Terwijl Eva en ik bespreken wat de komende dagen goede oefenmomenten zouden kunnen zijn maakt Martin met Jikke en Marloes pizzadeeg. Als het kneedwerk erop zit zet hij het beleg voor de pizza’s vast klaar. Samen met Jikke en Marloes heeft hij de groentes zo gesneden dat ze gezichten op de pizza’s kunnen maken met courgette, paprika en olijven. Dat wordt vast alwéér een feest!
Energie opdoen en vasthouden
In de gesprekken met Eva en de activiteiten die we met Eva ondernemen staat plezier centraal. We zijn er namelijk van overtuigd dat ‘spelen’ Eva kan helpen om luchtigheid in haar ouderschap te brengen en zich energieker te voelen. Dat doen we voortdurend in afstemming met Eva en bij voorkeur ‘on the Job’. We zijn erop gericht om iedereen een fijne tijd te bezorgen. Tegelijkertijd willen we Eva tools meegeven die ze heel gemakkelijk thuis in kan zetten en die passen bij haar context. Natuurlijk hebben we ons als coaches ook verdiept in de situatie van Eva, Jikke en Marloes. We weten dat voor veel alleenstaande ouders het opvoeden een uitdaging is. Dat je als ouder een partner kunt missen om taken te verdelen of te overleggen, of je overbelast kunt voelen (*NJi, 2014). Daarom vinden wij het belangrijk dat Eva ook zicht krijgt op de energiegevers en energievreters tijdens deze week. Dan kan ze in de toekomst wellicht andere keuzes maken waardoor er meer ruimte komt voor leven in plaats van overleven.
*NJi (2014). Eenoudergezinnen. Www.NJi.nl Geraadpleegd op 25 maart 2021 van https://www.nji.nl/sites/default/files/2021-07/Eenoudergezinnen.pdf